Triggerpoints en stress

door Nienke Feberwee

Over effectieve behandeling van triggerpoints die in stand worden gehouden door stress.

Triggerpointtherapie is een succesvolle therapie doordat de oorzaak van een pijnklacht wordt aangepakt: precies die plek in het lichaam waar de meeste spierverkramping is, wordt behandeld. Dat leidt tot een gevoel van opluchting en pijnvermindering. In de jaren dat ik triggerpoint behandelingen geef heb ik ervaren dat deze therapie veel lichamelijke pijn verklaarbaar en geneesbaar maakt.

Hardnekkige triggerpoints

Wanneer triggerpoint behandeling onvoldoende helpt en een serieuze medische aandoening is uitgesloten, spelen stress gerelateerde en emotionele factoren heel vaak een rol. Elke triggerpoint therapeut ervaart bij bepaalde cliënten dat het herstel uit blijft door stress of negatieve gevoelens. Maar hoe verander je deze factoren?

Wanneer triggerpoint behandeling onvoldoende helpt, spelen stress gerelateerde en emotionele factoren heel vaak een rol.

Zoektocht

Hoe zorg je ervoor dat de pijn door hardnekkige triggerpoints weg gaat terwijl stress of negatieve gevoelens iemands leven en lichaam beïnvloeden? Deze vraag heeft mij als fysiotherapeut tien jaar lang bezig gehouden. Ik las veel literatuur over de verbinding tussen lichaam en geest, sprak met andere therapeuten, vroeg mijn patiënten altijd waar zij baat bij hadden en ging zelf in therapie. Ik bestudeerde en experimenteerde met meditatie, ademhalingsoefeningen, ontspanningsoefeningen, hartcoherentie, psychosomatische fysiotherapie, mindfullness, regressie, emotionele expressie, emotioneel lichaamswerk en rationeel emotieve therapie.

Wat werkt bij triggerpoints door stress?

De uitkomst van mijn zoektocht was heel verrassend: Wanneer lichamelijke triggerpoint behandeling niet helpt, worden de triggerpoints in stand gehouden door een (onbewust) innerlijk conflict. Ofwel: er is een conflict gaande tussen wat u onbewust wil en wat u bewust wil. Dit veroorzaakt een chronisch verhoogde spierspanning en chronisch verminderde doorbloeding op bepaalde plekken in uw lichaam, waardoor daar triggerpoints ontstaan.Tevens leverde mijn zoektocht de realisatie op dat alleen een hele specifieke benadering bij hardnekkige triggerpoints effectief is. Het doen van ontspanningsoefeningen, rust nemen en stress vermijden is niet voldoende. Het lichaam blijkt heel nauwkeurig: als iemand nog in ontkenning is van de emotionele oorzaak van de pijn blijft de pijn aanwezig.

Wat is er nodig om hardnekkige triggerpoints op te lossen? Dat zijn:

Wat is nodig om te genezen van hardnekkige triggerpoints?

Uitleg

Educatie

Kennis omtrent de fysiologische en psychologische mechanismen die een rol spelen bij triggerpoints door psychische factoren

Persoonlijke ervaring

Aan den lijve ervaren dat bepaalde emoties pijn verergeren, zodat vertrouwen in een psychische benadering groeit.

Inzicht

Inzicht in het emotionele conflict waar u zich (onbewust) in bevindt, en inzicht in de wijze waarop u uzelf druk oplegt.

Emotionele bewustwording

Bereidheid om ontkende of weggedrukte gevoelens te verkennen en toe te laten.

Gedragsverandering

Bereidheid om bepaalde patronen los te laten, door bijvoorbeeld te stoppen met overmatig pleasen, nee te zeggen, gevoelens te uiten etc

 

Voorbeeld 1: een 29-jarige man met rugpijn

Een voorbeeld: een 29-jarige jongeman is streng opgevoed. Zijn ouders legden hem in zijn jeugd veel beperkingen op in wat hij mocht doen. Tegenspreken en boos worden was bijvoorbeeld niet toegestaan. Na het ontmoeten van zijn vrouw trouwt hij snel en wordt tevens binnen twee jaar vader. Zijn vrouw is opnieuw zwanger van hun tweede kindje wanneer hij hardnekkige rugpijn ontwikkelt. Uiteindelijk beseft hij het innerlijke emotionele conflict: bewust wil hij een goede vader en partner zijn en legt veel druk op zichzelf om dit te zijn. Onbewust wil hij vrijheid om te doen en laten wat hij wil. Hij ontdekt een woede in zich die gericht is op zijn ouders die hem in zijn jeugd veel beperkingen oplegden. Door het erkennen en toelaten van zijn ware gevoelens, verdwijnt zijn pijn.

Karaktereigenschappen en triggerpoints

In mijn contacten met cliënten die mij bezoeken voor triggerpoint behandeling merk ik overeenkomsten in karaktereigenschappen. Vaak ontstaat triggerpoint gerelateerde pijn in mensen die een goed mens willen zijn, een goede student, een goede werknemer, een goede partner of een goede ouder. Het zijn mensen die perfectionistisch zijn, verantwoordelijkheden van anderen op zich nemen, zich snel schuldig voelen, conflicten vermijden, gevoelens binnen houden, graag aardig gevonden worden of veel voor anderen klaar staan. De hoge zelf opgelegde druk kan leiden tot een (onbewust) innerlijk conflict. Dit is duidelijk te zien in het voorbeeld hieronder.

Voorbeeld 2: een 40-jarige vrouw met nek-schouderpijn

Een 40-jarige vrouw komt uit een gezin met alcoholproblemen. Haar vader dronk vroeger veel en verliet het gezin. Haar moeder miste de relatie met haar man, en zocht al snel een luisterend oor bij haar dochter die toen nog zo jong was. Er ontstond een moeder-dochter relatie waarin zij haar moeder altijd probeerde te steunen. Haar moeder is kwetsbaar, dus ze houdt haar eigen problemen voor zichzelf. Ze ontwikkelt zich tot een sterke zelfstandige vrouw die er altijd voor anderen is. Zij ontwikkelt nek-schouder klachten wanneer haar vader ziek wordt en haar dochter problemen krijgt die meer aandacht nodig hebben. Bewust wil zij iedereen helpen, onbewust wil zij zelf gesteund worden, iets wat ze als kind heeft gemist. Ze ervaart haar ware gevoelens bij het feit dat zij nooit op haar moeder heeft kunnen steunen als kind. De pijn verdwijnt.

Het lichaam zegt, wat de geest niet kan zeggen.

Triggerpoints en stress: het fysiologische mechanisme

Als lichamelijke triggerpoint behandeling u onvoldoende heeft kunnen helpen, komt dit heel vaak doordat de oorzaak niet in uw lichaam ligt. Dit houdt in dat uw lichaam veranderingen ondergaat die triggerpoints veroorzaken, maar dat de oorzaak van de triggerpoints te vinden is in de signalen die vanuit uw hersenen naar uw lichaam gaan. Iedereen ervaart wel eens dat emotionele centra in de hersenen processen in ons lichaam beïnvloeden. Als we ons schamen, krijgen we rode wangen. Als we verliefd zijn, krijgen we kriebels in onze buik. Als we iets heel spannend vinden, kunnen we ons misselijk voelen. Dit zijn tekens van een lichamelijke reactie op een emotie.

De verbindende schakels tussen lichaam en geest bevinden zich in het zenuwstelsel en hormoonstelsel. De amygdala, die emotionele herinneringen opslaat, is heel nauw verbonden met de hypothalamus. De hypothalamus heeft via het autonome zenuwstelsel invloed op het gehele lichaam. Dit systeem is zo ingenieus dat het de bloeddoorstroming in elk deeltje van het lichaam kan controleren. Het kan de doorbloeding vergroten zodat je wangen rood worden bij blozen, of verkleinen waardoor weefsel in bepaalde lichaamsdelen zuurstofgebrek krijgen. Een goede weefseldoorbloeding is essentieel om alle lokale lichamelijke processen goed te laten verlopen. Een goede doorbloeding brengt zuurstof en voedingsstoffen, en voert afvalstoffen weg. Een gebrek aan zuurstof betekent een echt probleem! De oorzaak van chronische pijn aan spieren, gewrichten en pezen is bij afwezigheid van aantoonbare schade vrijwel altijd zuurstofgebrek. Zuurstofgebrek in weefsel leidt tot verkramping en pijn, en heeft een negatieve impact op alle processen die in dat lichaamsdeel of orgaan plaatsvinden.

De hypothalamus heeft via o.a. de hypofyse ook invloed op alle hormoonklieren in het lichaam. Hierdoor kunnen als gevolg van onbewuste innerlijke conflicten ook hormoon gerelateerde klachten ontstaan, zoals overgangsklachten, problemen met zwanger worden en schildklierproblemen.

Triggerpoints en stress: het psychologische mechanisme

Van jongs af aan leren we overlevingsmechanismen om pijnlijke of ongeaccepteerde gevoelens weg te drukken. Voorbeelden van zulke beschermingsmechanismen zijn: verslavingen, hard je best doen op je werk of op school, zorgen dat anderen je aardig vinden, anderen bekritiseren, obsessief gedrag, streven naar een mooi uiterlijk of verslavingen. Ook psychische ziektebeelden zoals depressie of een angststoornis zijn in essentie mechanismen om onszelf te beschermen. Psycholoog Ingeborg Bosch beschrijft in haar boeken De ontdekking van het ware zelf en Illusies deze afweermechanismen. Dr Sarno is Amerikaans arts heeft in New York meer dan 10.000 mensen met lichamelijke pijn geholpen via een psychische benadering. Hij beschrijft dat lichamelijke pijn een effectief afweermechanisme is tegen het voelen van emotionele pijn. Als lichamelijke pijn aanwezig is, worden we afgeleid en zullen we ons niet richten op de emotionele pijn die zo intens en onprettig is. De lichamelijke pijn zorgt ervoor dat de emotionele pijn niet explodeert in ons bewustzijn. Ze blijft met succes weggestopt in ons onbewuste. Wanneer de emotionele oorzaak van de pijn bewust wordt, verdwijnt de pijn.

U onderdrukt geen emoties?

Vaak hoor ik mensen met lichamelijke pijn bedenkelijk uitspreken dat zij zich niet bewust zijn van emoties die een rol spelen bij hun pijn, dat zij zich niet kunnen voorstellen dat emoties een oorzaak zijn. En hier ligt de clue: uit ervaring van mensen die genezen zijn blijkt dat de oorzaak van hun pijn te maken had met onbewuste emoties. Het gaat niet om de gevoelens waar u zich momenteel bewust van bent. De gevoelens waarvan u weet dat u ze heeft, veroorzaken geen pijn. Het gaat om de gevoelens waarvan u zich in het geheel niet bewust bent. Het lichaam liegt niet en is heel nauwkeurig: zolang de oorzakelijke emotie wordt ontkend, blijft de pijn.

Karaktereigenschappen

Zoals eerder beschreven vergroten bepaalde karaktereigenschappen het risico op lichamelijke uiting van spanning. Deze eigenschappen zijn:

  • Lage eigenwaarde
  • Perfectionisme
  • Graag goed of aardig gevonden willen worden
  • Regelmatig schuldig voelen
  • Afhankelijk voelen van anderen
  • Streng voor uzelf zijn
  • Hoge verwachtingen van uzelf en anderen hebben
  • Groot verantwoordelijkheidsgevoel
  • Onzekerheid over uzelf en uw kunnen
  • Veel behoefte aan controle
  • Voortdurend verlangen om beter te zijn
  • Veel pleasen van mensen of angst voor conflicten
  • Onzeker, verlegen of terughoudend zijn in contacten
  • Neiging om gevoelens en gedachten binnen te houden
  • Neiging om boosheid of wrok mee te dragen
  • Niet voor uzelf opkomen
  • Moeite met loslaten
  • Regels heel nauwgezet volgen
  • Moeite met beslissingen nemen
  • Vaak zorgen maken
  • Verantwoordelijkheden van anderen op u nemen

Hulp bij hardnekkige triggerpoints waarbij stress een rol speelt

Als het u duidelijk is geworden dat uw pijn een uiting is van ontkende emoties, kunt u beginnen te genezen. Ik raad u aan om een afspraak te maken voor een vrijblijvende intake. Hiervoor kunt u contact met mij zoeken. Samen kunnen we uw klachten bespreken zodat u de stappen in de juiste richting kunt zetten. 
 
Bent u triggerpointtherapeut en vermoedt u dat stress of negatieve gevoelens een rol spelen bij het uitblijvende herstel van uw cliënt? Dan bent u zeer welkom om hem of haar door te verwijzen voor bovenstaande begeleiding op weg naar genezing.

Ga terug